ساختمان سازی به زبان ساده

همانطور که می دانید جابجایی دو ساختمان مجاور در هنگام زلزله می تواند باعث برخورد آن ها به یکدیگر شود. برای جلوگیری از این موضوع فاصله ای تحت عنوان درز انقطاع بین دو ساختمان مجاور پیش بینی می کنیم. به طور خلاصه بر اساس استاندارد 2800 برای محاسبه آن با 3 حالت روبرو هستیم:

1- درز انقطاع در ساختمان های 8 طبقه و کمتر

2- درز انقطاع ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد

3- درز انقطاع در ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد در حالتی که مشخصات ساختمان مجاور معلوم نباشد.

 

بر اساس ضوابط درزانقطاع که در بند 1-4-1 استاندارد 2800 می خوانیم:

برای حذف و یا کاهش خسارت و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یکدیگر، ساختمان ها باید با پیش بینی درز انقطاع از یکدیگر جدا شده و یا با فاصله ای حداقل از مرز مشترک با زمین های مجاور ساخته شوند. برای تامین این منظور، در ساختمان های تا هشت طبقه و کمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.

به عنوان مثال تصویر زیر را در نظر بگیرید. هر دو ساختمان حداقل درزانقطاع لازم را رعایت کرده اند.

 

 

آیا همیشه رعایت 0.005 ارتفاع کل ساختمان ضروری است؟

برای یافتن پاسخ این سوال بهتر است به تصاویر زیر نگاهی بیندازید. تصویر زیر سازه ای را نشان می دهد که در پلان کاهش ارتفاع دارد. حداقل درز انقطاعی که باید رعایت کنیم برابر  با 0.005h است.

 

 

 

 

مثال زیر نیز تسلط شما را برای محاسبه درز انقطاع ساختمان با استفاده از فرمول بالا خواهد برد.

 

 

درزانقطاع در ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد

بر اساس ضوابط درزانقطاع که در بند 3-5-6 استاندارد 2800 می خوانیم:

در ساختمان های با اهمیت خیلی زیاد و زیاد با هر تعداد طبقه و یا در ساختمان های بیشتر از هشت طبقه، عرض درز انقطاع بین دو ساختمان مجاور باید با استفاده از تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح در طبقه (با در نظر گرفتن “اثر پی دلتا“) تعیین شود. برای این منظور پس از محاسبه این تغییر مکان برای هر دو ساختمان می توان از جذر مجموع مربعات دو عدد برای محاسبه آن استفاده نمود.

 

 

 

 

چرا از جمع تغییرمکان های مطلق استفاده نمی کنیم به عبارتی چرا Dm1+Dm2 اختیار نمی کنیم؟

پاسخ این سوال بسیار ساده است. به این دلیل که حداکثر تغییرمکان مطلق در دو ساختمان به طور همزمان اتفاق نمی افتد. بنابراین اگر درز انقطاع را  Dm1+Dm2 بگیریم در جهت محافظه کاری عمل کرده ایم.

میزان درزانقطاع در حالتی که مشخصات ساختمان مجاور معلوم نباشد

در حالت قبل مشخصات هر دو سازه برای ما مشخص است. اگر مشخصات سازه مجاور در دسترس نبود چگونه محاسبه می کنیم؟

بر اساس ضوابطی که در ادامه بند 3-5-6 استاندارد 2800 می خوانیم:

در صورتیکه مشخصات ساختمان مجاور در دسترس نباشد، حداقل فاصله هر طبقه ساختمان از زمین مجاور باید برابر 70% مقدار تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح در آن طبقه ساختمان درنظر گرفته شود. یعنی به عبارتی فرمول آن  0.7Dm است.

 

 مقدار تغییرمکان جانبی غیرخطی طرح در یک طبقه را چطور بدست می آوریم؟

اگر از تحلیل های غیرخطی نظیر تحلیل پوش آور و تحلیل تاریخچه زمانی استفاده می کنید نرم افزار این مقدار را به شما گزارش خواهد کرد. اما اگر از تحلیل های خطی نظیر تحلیل استاتیکی معادل و تحلیل طیفی استفاده می کنید نرم افزار مستقیما قادر نیست که این تغییر مکان را به شما گزارش کند. همانطور که می دانید در پروژه های متداول ما همگی از تحلیل های خطی (استاتیکی معادل یا طیفی) استفاده می کنیم. در این صورت چطور می توان تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح را به دست آورد؟

 

 درز انقطاع از کجا شروع می شود؟

بر اساس آنچه که در متن آیین نامه 2800 می خوانیم، تراز پایه روی فونداسیون معرفی شده است، به این معنی که در اثر حرکت زمین یا همان زمین لرزه، فونداسیون نیز همراه زمین حرکت می کند.
حال به مفهوم درز انقطاع برگردیم؛ این درز برای جلوگیری از برخورد دو ساختمان مجاور هم، که در طول ارتعاش همفاز نیستند، تعبیه می شود. فونداسیون های هر دو سازه همزمان با زمین حرکت می کنند، پس فونداسیون ها هم فاز هستند و نیازی نیست که درز انقطاع در داخل فونداسیون ادامه داشته باشد.

 

 

منبع:

سبزسازه