ساختمان سازی به زبان ساده

سقف عرشه فولادی

سقف کامپوزیت عرشه فولادی (composite metal deck floor) نیز، مانند دیگر سیستم‌ های کامپوزیتی که به عنوان سقف ساختمان‌ ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای اجزاء مختلفی هستند که مشخصاً دو جزء اصلی این قبیل اعضاء، فولاد ساختمانی و بتن می‌باشد که با یک نگاه اجمالی به شکل زیر نیز، می‌توان به این موضوع پی برد. به طور کلی، سقف‌ های عرشه فولادی از شبکه‌های آرماتور، بتن، ورق‌ های گالوانیزه (عرشه فولادی)، برشگیرهایی از نوع گلمیخ، و پیچ، پرچ یا دیگر اجزائی که منظور مهار ورق‌های گالوانیزه با استفاده از اتصالات مکانیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، تشکیل می‌شوند. در اولین بخش از آموزش جاری، قصد داریم تا هر کدام از قسمت‌های تشکیل دهنده‌ ی سقف‌ های عرشه فولاد را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم.

 

ورق های عرشه فولادی

ورق‌ های فولادی گالوانیزه که در واقع نقش عرشه‌ی این نوع سیستم سقف را دارا می‌باشند. (دیگر اجزاء سقف روی این ورق‌ها قرار خواهند گرفت) و از همین رو نام این نوع سقف یعنی عرشه‌ فولادی نیز، از این خصوصیت برگرفته شده است، ابتدا در سال 1920 میلادی به عنوان قالب بتن در آمریکا مورد استفاده  قرار گرفت.  سپس در سال 1926، سیستم عرشه فولادی به عنوان سیستمی ایمن و مناسب برای سقف‌ سازه‌ های ساختمانی معرفی گردید.

به دلیل اهمیت نقش ورق‌های گالوانیزه در این سیستم، تا سال های بعد، به طور مستمر اصلاحاتی به منظور توسعه و بهبود عملکرد سیستم سقف، در خصوصیات مکانیکی و ظاهری این بخش از سقف‌ های عرشه فولادی صورت می‌گرفت تا اینکه در نهایت، در سال 1961، شرکت Inland-Ryerson، ورق‌های گالوانیزه را در شکلی ذوزنقه‌ ای که با ایجاد زائده‌هایی روی آن، قادر به ایجاد درگیری مناسبی بین ورق گالوانیزه و بتن روی آن، در جهت تحمل نیروهای برشی بود، ارائه کرد. این ورق‌ های عرشه فولادی، در کارخانه به روش‌های نورد سرد (Cold Forming) ، با استفاده از دستگاه  “Roll Forming” که نمونه‌ای از این دستگاه را در ذیل مشاهده می‌نمائید، مشابه ذوزنقه شکل داده می‌شوند.

 

 

سپس در ادامه، در بخش بعدی فرآیند تولید، ورق‌های عرشه فولادی نسبت به طول مورد نیاز که با توجه به ابعاد دهانه‌ های سازه بر مبنای نقشه‌ های سازه‌ای مشخص و به وسیله دستگاه برش ورق‌ها (اصطلاحاً گیوتین) برش داده می‌شوند. این ورق‌ها معمولاً ضخامتی بین 0.8 تا 1.2، و عرضی حدود 1000 تا 1250 میلی‌متر دارند و سطح آنها دارای زائده‌هایی به منظور درگیری (locking) بین بتن و ورق‌ گالوانیزه، که عملکرد یکپارچه‌ی این دو جزء مهم از سقف را به ارمغان می‌آورند، ایجاد می‌شوند و می‌توانند دارای اشکال و طرح‌های گوناگونی به صورت برآمدگی و تورفتگی باشند.

 

 

پس از اتمام پروسه‌ی تولید، ورق‌های عرشه فولادی مشابه شکل زیر، دسته بندی و آماده ارسال به محل ساخت می‌شوند. به هر کدام از این دسته ورق‌ها، اصطلاحاً بندیل گفته می‌شود و جالب است بدانید که این اصطلاح از لغت لاتین Bundle (بخوانید باندل)، به معنی بسته یا دسته گرفته شده است. در زمان حمل این ورق‌ها، می‌بایست به این نکته توجه نمود که به دلیل لاغر بودن آنها (ضخامت کم در مقابل دو بعد دیگر)، می‌بایست دقت لازم به منظور جلوگیری از تغییرشکل (Deformation) به عمل آید.

 

 

 

فلاشینگ‌ها

در سقف‌ های عرشه فولادی، به منظور جلوگیری از خروج بتن از روی ورق‌های عرشه فولادی، از مقاطع L شکل (مشابه نبشی) در لبه‌ی آزاد دهانه‌ها استفاده می‌شود که این مقاطع، اصطلاحاً فلاشینگ (Flushing) نام دارند که نمونه‌ای از آنها را در اشکال زیر، در بخش‌های مختلف ساختمان از قبیل؛ بخش پیرامونی سقف، رمپ، اطراف بازشوهای موجود در سقف و… ملاحظه می‌نمایید؛

 

 

جهت حفظ پایداری فلاشینگ‌ها در مقابل نیروی جانبی وارده از طرف بتن (به علت خاصیت سیالیت و روان بودن بتن تازه)، لازم است تا به وسیله‌ی تسمه‌های مخصوصی که وظیفه‌ی اتصال و مهار فلاشینگ‌ها توسط ورق‌های گالوانیزه عرشه‌ی سقف را بر عهده دارند، استفاده نماییم. در اشکال زیر، موقعیت و جزئیات بیشتری را از فلاشینگ و طریقه‌ی مهار آن به وسیله‌ی اتصال مکانیکی به ورق گالوانیزه را ملاحظه می‌نمایید.

 

 

برشگیرها (گلمیخ)

به طور کلی نقش گلمیخ در سقف عرشه فولادی، همانطور که از نامشان مشخص است، نقش جذب و انتقال تنش‌های برشی به تیرهای سازه در جهت حفظ پایداری جانبی سقف را دارند. اما یکی از نقاط قوت سقف‌ های عرشه فولادی، ایفای این نقش سازه‌ای بسیار مهم، توسط گلمیخ‌ها می‌باشد. گلمیخ‌ها در واقع، میخ‌ های سرپهن از جنس آلیاژی از فولاد با مقدار کربن پائین و با مقاطع استوانه‌ای با حداکثر قطر 20 میلی‌متر هستند. نمونه‌ای از گلمیخ‌های مورد استفاده در سقف عرشه فولادی را  در شکل زیر مشاهده می‌نمائید.

 

 

طبق الزامات آیین‌نامه A.W.S-D1.1 ، که یکی از استاندارهای ارائه شده توسط (A.W.S(American Welding Society) یا جامعه جوشکاری آمریکا می‌باشد، به منظور تولید گلمیخ‌ها، به دلیل اهمیت بالای خصوصیات مکانیکی این جزء از سقف‌های عرشه فولادی، می‌بایستی از آلیاژ خاصی از فولاد و روش فورج سرد (Cold Forging) در جهت ساخت آنها استفاده نمود. در روش فورج سرد، تمامی امور لازم در جهت شکل‌دهی مقاطع، به صورت سرد انجام گرفته و به هیچ عنوان عمل حرارت‌دهی به مصالح صورت نمی‌گیرد.

روش فورج سرد، یکی از بهترین روش‌ها برای ساخت اجزایی است که تحت تنش‌ها و شرایط بحرانی قرار دارند. گلمیخ‌ها، قابلیت تحمل و انتقال تنش‌های برشی در همه‌ی جهات را دارند در حالی که نبشی‌ها یا ناودانی‌های مورد استفاده به عنوان برشگیر در سقف‌ های کامپوزیت سنتی، تنها در جهت طولی خود قادر به تحمل برش‌ می‌باشند. اما به منظور حصول اطمینان ار صحت عملکرد مطلوب گلمیخ‌ها، در بکارگیری آنها باید به نکاتی از قبیل؛ عدم وجود زنگ‌ زدگی، رطوبت، ترک، لهیدگی و دیگر مشکلات مؤثر در خواص مکانیکی در بدنه‌ی گلمیخ‌ها توجه نمود. عملیات جوشکاری گلمیخ‌ها به تیرهای سازه، توسط دستگاه جوش قوس الکتریکی خاصی به نام Stud Welder انجام می‌گیرد که نمونه‌ای از این دستگاه را به همراه دیگر تجهیزات همراه آن در ذیل مشاهده می‌نمائید.

 

 

 

 

گلمیخ‌ها توسط دستگاه جوش قوس الکتریکی، به تیرهای سازه جوش داده می‌شوند. به منظور محافظت از حوضچه‌ی مذاب تشکیل شده نسبت به پدیده پاشش در لحظه‌ی ایجاد قوس الکتریکی، حفظ کیفیت و بٌعد مناسب جوش، یک حلقه‌ی سرامیکی دندانه‌ دار در محل مورد نظر قرار می‌گیرد که در شکل بالا نیز قابل مشاهده می‌باشد. این حلقه‌های سرامیکی، می‌بایست پس از سرد شدن کامل جوش، از گلمیخ‌ها جدا شوند.

علاوه بر این، یک زائده در بخش انتهایی گلمیخ‌ها، همانند شکل زیر، به منظور ایجاد فاصله بین گلمیخ و سطح مورد نظر برای جوشکاری (معمولاً بال فوقانی تیر)، در نظر گرفته می‌شود که در واقع این زائده که نمونه‌ای از آن را در ذیل مشاهده می‌نمایید، نقش همان فاصله‌ای که یک جوشکار برای جلوگیری از چسبیدن الکترود به سطح، بین الکترود و سطح فلزی در نظر می‌گیرد را ایفا می‌کند.

 

 

 

و اما به طور کلی، فرآیند عملیات جوشکاری گلمیخ‌ها به فلز پایه(عموماً تیرها) به شکل زیر است؛

1. قرار دادن حلقه‌ی سرامیکی محافظ حوضچه مذاب در محل مورد نظر
2. قرار دادن گلمیخ، درون گیره‌ی تپانچه دستگاه Stud Welder
3. شروع عملیات جوشکاری و تشکیل حوضچه مذاب
4. شکستن حلقه‌ی سرامیکی محافظ حوضچه‌ی مذاب پس از سرد شدن کامل جوش

همچنین مراحل بالا، در ذیل به صورت تصویری نشان داده شده است؛

 

 

مبحث دهم مقررات ملی ساختمان که مربوط به ساختمان‌های فولادی است، در بخش‌هایی از فصل دوم خود به ارائه‌ی الزامات و توصیه‌هایی در مورد گلمیخ‌ها پرداخته است و اولین بحث در این مورد را در قسمت دوم از بخش « پ-1 » در بند 10-2-8-3-3 که در ذیل نیز مشاهده می‌نمایید، شاهد هستیم؛

 

 

بخش 10-2-8-7 از مبحث دهم، کاملاً به الزامات مربوط به برشگیرها اختصاص داده شده است که مهم‌ترین بند‌های این بخش از آیین‌نامه را در ذیل ملاحظه می‌نمایید؛

 

 

همینطور، آیین‌نامه جوشکاری ساختمانی ایران (نشریه 228)، در فصل هفتم به ارائه الزاماتی در مورد خصوصیات گلمیخ‌های مورد استفاده، و همچنین خصوصیات جوش و عملیات جوشکاری آنها پرداخته است که در ادامه‌ی این بخش از مقاله‌ی جاری، با مهم‌ترین موارد این بخش از آیین‌نامه آشنا خواهیم شد؛

 

 

یکی از مهم‌ترین مواردی که می‌بایست نسبت به گلمیخ‌های سقف عرشه فولادی رعایت نمود، آزمایش‌ گلمیخ‌ها می‌باشد که نشریه 228، در بخش 7-6-6 به این موضوع مهم اشاره نموده است. روش‌های مختلفی به منظور ارزیابی مقاومت، چگونگی عملکرد و رفتار گلمیخ‌ها وجود دارد اما، یکی از ساده‌ ترین روش‌های مرسوم که توسط آیین‌نامه نیز پیشنهاد شده است، آزمایش خمش کارگاهی می‌باشد که مهم‌ترین خصوصیت این آزمایش، عدم نیاز به تجهیزات و امکانات خاص در جهت تست گلمیخ‌ها می‌باشد. این آزمایش پس از پایان یافتن عملیات نصب گلمیخ، به شکلی که آیین‌نامه در ذیل توضیح داده است، صورت می‌گیرد؛

 

 

در ذیل، تصویری از چگونگی انجام این آزمایش کارگاهی و همینطور یک گلمیخ خم شده پس از انجام آزمایش را ملاحظه می‌نمایید؛

 

 

نشریه 228، علاوه بر آزمایش خمش، دو آزمایش کشش و پیچش را نیز توصیه کرده و در مورد آنها، اینگونه شرح می‌دهد؛

 

 

شبکه آرماتور

همانطور که می‌دانید، به علت مقدار آب مازاد مورد نیاز سیمان موجود در بتن به منظور هیدراتاسیون، و خروج این مقدار آن به دلایلی نظیر خاصیت موئینگی و… ، با شروع عملیات گیرش، بتن تمایل به جمع‌شدگی پیدا کرده و پدیده‌ی انقباض اتفاق می‌افتد و به دنبال آن، شاهد ایجاد ترک‌ هایی در سطح بتن نیز خواهیم بود که این حالت در بتن‌ ریزی‌ های حجیم محسوس‌تر خواهد بود.

همینطور تغییر دما نیز می‌تواند باعث انقباض و انبساط، و متعاقباً ایجاد تنش در بتن شود. از این رو، در سقف‌های عرشه فولادی نیز، مانند سیستم‌های سنتی مانند سقف تیرچه‌بلوک، می‌بایست از آرماتورهای اٌفت و حرارت که معمولاً میلگرهای ساده با قطر 8 میلی‌متر و از نوع  AIII هستند، استفاده نماییم.

یکی از مهم‌ترین مزایای سقف‌ های عرشه فولادی، که در بخش‌ های آتی از مقاله جاری، بیشتر به آن خواهیم پرداخت، سرعت بالای اجرای آن‌ها می‌باشد. اما از طرفی به دلیل زمان‌ بر بودن عملیات میلگردگذاری در سقف‌های کامپوزیت، با استفاده از میلگردهای شاخه‌ای موجود در بازار (روش سنتی) در سقف‌های عرشه‌فولادی، باعث کاهش سرعت اجرا خواهد شد، در نتیجه، به منظور حفظ خصوصیت سرعت اجرای بالا در این نوع از سقف‌ها، عموماً از مش‌های آماده (شبکه‌ای از میلگردها که به وسیله‌ی جوش، متصل و پایدار شده‌اند) استفاده می‌شود که در ذیل، نمونه‌ای از آنها را مشاده می‌نمایید.

البته لازم به ذکر است که استفاده از میلگردها در سقف‌ های عرشه فولادی، ممکن است به منظور ایفای نقش سازه‌ای  نیز باشد. به طور مثال، در صورتی که از ظرفیت کششی ورق‌های عرشه فولادی صرف نظر شود، به منظور افزایش ظرفیت خمشی مقطع دال در برابر لنگرهای مثبت و کنترل گسترش ترک‌های ناشی از خمش، می‌بایست از میلگردهای تقویتی در نواحی وسط دهانه دال استفاده نماییم که نمونه‌ای از این مورد را در ذیل مشاهده می‌نمایید.

 

 

همینطور در  نزدیکی تیرهای سقف و نواحی طره‌ای سازه، مشابه اشکال زیر، شاهد ایجاد نیرو و به دنبال آن تغییرشکل‌های کششی هستیم و از همین رو، به منظور جلوگیری از گسیختگی کششی بتن و گسترش ترک‌ها در این نواحی، نیازمند استفاده از میلگردهای تقویتی خواهیم بود.

 

 

استاندارد سقف‌ عرشه فولادی ایران، در بخش 5-2-13، الزامات مربوط به میلگردهای اُفت و حرارت در سقف‌های عرشه فولادی را مورد بحث قرار داده است که بخش مذکور، عیناً در ذیل ارائه گردیده است؛

 

 

استاندارد مربوط به سقف‌های مرکب عرشه فولادی ایران، در بند 4-2-4 و 4-2-5 ، به شکلی که توضیحات مربوطه در ذیل نیز آورده شده است، مهندسین را به رعایت ضوابط، الزامات و توصیه‌های ارائه شده توسط دیگر آیین‌نامه‌های مرتبط با میلگردها و شبکه‌های جوش‌شده، و همینطور تقویت بتن با استفاده از الیاف‌ها، ارجاع و الزام می‌کند؛

 

 

بتن

بتن مورد استفاده در سقف‌های عرشه‌فولادی، تفاوت خاصی با بتن در دیگر اجزای سازه‌ای نداشته و معمولاً دارای مقاومتی بین 200 تا 300 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع دارد.

همچنین آیین‌نامه، در بندهای 4-2-1 و 4-2-2 در مورد ویژگی‌های بتن مورد استفاده در سقف‌های عرشه فولادی بحث می‌کند که بندهای مذکور در ذیل ارائه گردیده است؛

 

 

همینطور در مورد مقدار پوشش بتن روی ورق‌های گالوانیزه، در بند 5-2-4-1، بیان می‌شود که؛

 

 

 

منابع: 
نقش گلمیخ در سقف عرشه فولادی سایت سبزسازه

میلگرد گذاری تیر : در تیر های بتن مسلح ، به علت ضعف بتن در مقابل نیروهای کششی ، میلگرد های فولادی در ناحیه ی کششی قرار داده می شود .

در تیر های بتن مسلح ، کشش ناشی از خمش به وسیله ی میلگرد های مسلح کننده و فشار ناشی از خمش به وسیله ی بتن ناحیه ی فشاری تحمل می شود ( در حالی که بین بتن و فولاد چسبندگی کاملی وجود داشته باشد و میلگرد ها در داخل بتن نلغزد ) .

البته بنا به برخی دلایل طراحی و اجرایی ، در ناحیه ی فشاری مقطع نیز ممکن است میلگرد هایی قرار داده شود .

میلگرد گذاری تیر : از نظر اجرایی ، حداقل تعداد میلگرد های اصلی تیر ، 2 عدد است که در عمل حداقل 2 میلگرد دیگر نیز در وجه مقابل برای مونتاژ و امکان استقرار و امکان استقرار خاموت ها در نظر گرفته می شود .

محاسبه تعداد میلگرد در تیر  پس از محاسبات طراحی مشخص می شود .

در شکل نحوه ی اتصال شبکه های میلگرد در یک اتصال مرکب تیر به ستون را نشان می دهد .

میلگرد گذاری تیر : باید دقت کرد که میلگرد های ستون پایینی در امتداد خود بدون خم شدن تا قسمت بالایی تیر ادامه پیدا کند .

 

 

منبع:

سایت تهران آهن

 

سقف به‌ عنوان اولین عضو در مسیر انتقال بارهای ثقلی و جانبی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک ساختمان است که وظیفه‌ی آن ضمن تحمل و انتقال بارهای ثقلی، دریافت نیروی جانبی زلزله و توزیع آن بین اجزای لرزه بر قائم (مانند ستون‌ها، مهاربندها و دیوارهای برشی) می‌باشد. هر چه سقف صلب‌ تر باشد، رفتار سازه در هنگام زلزله بیشتر قابل پیش‌بینی می‌باشد.

 

تقسیم بندی  انواع سقف ها از نظر  رفتار لرزه ای

• سقف صلب: در این سقف بار جانبی زلزله به نسبت سختیِ اعضای قائم لرزه بر، بین آن‌ها تقسیم می‌شود.
• سقف انعطاف‌پذیر: در این سقف‌ ها بار جانبی زلزله به نسبت وزن لرزه‌ای (بار مرده و درصدی از بار زنده مربوط به سطح بارگیر عضو) بین اعضای لرزه بر تقسیم می‌شود.
• سقف نیمه صلب: در این نوع سقف توزیع نیروی زلزله بر اساس ترکیبی از دو حالت فوق انجام می‌شود.

با صلب در نظر گرفتن دیافراگم می‌توانیم نیروهای جانبی وارد بر ساختمان را به سیستم باربر جانبیِ قائم از جمله دیوار برشی و یا بادبندها انتقال دهیم، در واقع دیافراگم سازه در نقش سیستم باربر جانبیِ افقی ایفای نقش می‌کند. اگر دیافراگم‌ها، اولین عضو از سازه که در مسیر انتقال بار قرار دارند، صلب نباشد، حتی در صورتی‌ که اعضای باربر جانبیِ قائم با سختی بسیار زیادی داشته باشیم، نیروی زلزله به‌ درستی از سقف به آن‌ ها منتقل نشده و به احتمال زیاد مقاومت ساختمان در برابر زلزله مختل می‌شود؛ به‌ عبارت ‌دیگر در ساختمان سقف‌ ها رابط اعضای باربر جانبی ِقائم با یکدیگر و توزیع‌ کننده‌ ی نیروی جانبی بین آن‌ ها هستند پس ساخت و اجرای یک سقف با صلبیت کافی، از پارامتر های مهم در طراحی سازه‌ ها می‌ باشد.

در سال‌ های اخیر با توجه به نیاز بازار انواع گوناگونی از سقف‌ ها به وجود آمده که هرکدام از آن‌ها دارای مزایا و معایبی می‌باشند. در این مقاله به بررسی چند نوع مهم و پرکاربرد از سقف‌ ها می‌ پردازیم که در تصویر نمونه‌هایی از آن‌ها را مشاهده می‌کنید:

 

 

 

 

مقایسه کلی انواع سقف ها در مقایسه با یکدیگر
نوع سقف مزایا	کوبیاکس/ یوبوت	کامپوزیت / عرشه فولادی	تیرچه‌بلوک / کرومیت	دال با تیر	طاق ضربی
امکان اجرا برای دهانه‌ های بلند	زیاد	کم	کم	متوسط	کم
هزینه اجرا	زیاد	زیاد	متوسط	زیاد	کم
ارتعاش	کم	زیاد	متوسط	متوسط	زیاد
سرعت و راحتی اجرا	متوسط	زیاد	متوسط	کم	زیاد
صلبیت سقف	زیاد	کم	متوسط	زیاد	کم
مقاومت در برابر آتش‌سوزی	زیاد	کم	کم	زیاد	زیاد
نیاز به اجرای سقف کاذب	خیر	بله	خیر	بله	خیر
عایق بودن در برابر صوت	زیاد	کم	متوسط	متوسط	متوسط

 

انواع سقف ها از نظر رفتار لرزه ای

سقف طاق ضربی

سیستم طاق ضربی یکی از قدیمی‌ ترین انواع سقف های رایج در کشور می‌باشد. فاصله بین تیرهای فرعی این سیستم بین 70 تا 100 سانتی متر می‌باشد و حداکثر دهانه قابل‌ اجرا برای این نوع سقف 5 متر می‌باشد. برای ساخت این سقف از آجر فشاری، گچ و خاک استفاده می‌شود. برای استحکام بیشتر و انتقال بار از سقف به تیرهای وارده، آجرها به صورت قوسی کار گذاشته می‌شوند.

این سقف در برابر بارهای افقی (زلزله) صلبیت کافی را نداشته و به دلیل نداشتن یکپارچگی کافی، در هنگام زلزله معمولاً سقف دچار ریزش می‌شود. سقف طاق ضربی جز سقف‌های انعطاف‌پذیر است که توزیع نیروی زلزله بین اعضای لرزه بر اساس سطح بارگیر انجام می‌شود.

 

 

 

ردیف	مزایا	معایب
1	سرعت اجرای بالا	یکپارچه نبودن و عدم انسجام کافی و در نتیجه ضعف در برابر زلزله
2	در دسترس بودن مصالح	خوردگی آهن در تماس سیلیکات گچ
3	عدم نیاز به تخصص بالا	لرزش بیش‌ از حد
4		سنگینی بیش ‌از حد

 

 نکات اجرایی

• مقدار قوسی که در سقف لحاظ می‌شود نباید به حدی زیاد باشد که باعث سنگینی سقف و هدر رفت مصالح گردد.
• دهانه‌ ها باید به‌ طور مساوی اجرا گردند چرا که اگر یک دهانه تنها اجرا شود ممکن است تیر آهن ایستایی خود را از دست‌ داده و سقف ریزش کند.

سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه‌بلوک نوعی سقف است که از ترکیب تیرچه و بلوک سبک سیمانی یا سفالی و یا فوم ساخته می‌شود. با توجه به این که بتن تحمل نیروی کششی چندانی ندارد، در این نوع سقف از بلوک‌های ذکر شده برای پر کردن قسمت زیرین سقف استفاده می‌شود تا با حذف بتن کششی، در مصرف مصالح صرفه‌جویی شود و وزن سقف سبک‌تر باشد. فقط مقداری از بتن (قسمت 10 سانتی متری پاشنه تیرچه) برای آن که میلگردها را در جای خود نگه دارد باقی می‌ماند. در این سقف وظیفه تحمل فشار را بتن بالایی و تحمل کشش را میلگردهای تحتانی بر عهده دارد.

طبق آزمایش‌های انجام‌ شده، از لحاظ لرزه‌ ای این سقف‌ها دارای صلبیت مناسبی می‌باشند و از عملکرد دیافراگمی مناسبی برخوردار است.

 

 

 

انواع تیرچه مورد استفاده در سقف‌ های تیرچه‌ بلوک:

• تیرچه پاشنه سفالی (به دلیل افت کیفیت و مقاومت پایین، استفاده از این نوع تیرچه ممنوع شده است).

 

 

 

 

• تیرچه فلزی با جان باز (کرومیت)

 

 

انواع بلوک پر کننده:

1. بلوک سیمانی و بتنی (هبلکس)
2. بلوک سفالی
3. بلوک پلی استایرن و پلاستوفوم

 

 

انتخاب ارتفاع تیرچه با توجه به ارتفاع سقف
ضخامت سقف (cm)	ارتفاع بلوک (cm)
25	18
30	22
35	26

 

 

مزایا و معایب سقف تیرچه‌بلوک
ردیف	مزایا	معایب
1	از نظر اقتصادی هزینه کمتری نسبت به سایر سقف‌های مشابه دارد.	کنترل نداشتن بر روی مقاومت بتن به علت ساخت کارگاهی
2	با تهیه کردن مصالح آن می‌توان آن را در کارگاه ساخت.	آماده شدن تیرچه‌ها معمولاً زمان‌بر است و اجرای این سقف نسبت به انواع مشابه به زمان بیشتری نیاز دارد
3	مقاومت مناسب در مقابل نیروهای افقی مانند باد و زلزله	حمل‌ونقل آن مشکل است و ممکن است دچار شکستگی و یا حتی باعث ایجاد خطر برای کارگران شود.
4	صاف بودن سطح بالا و پایین سقف پس از اجرا (عدم نیاز به سقف کاذب)	به دلیل اجرا به ‌وسیله جک و شمع امکان اجرای چند سقف به‌صورت هم‌زمان وجود ندارد
5	عایق رطوبت، صدا کوبشی و حرارت	بزرگ‌ترین عیب این نوع سقف این است که در دهانه‌های بزرگ نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. (مطابق نشریه شماره 543)
6	دوام مناسب در برابر آتش‌سوزی (البته یونولیت در برابر آتش ضعیف است اما تیرچه‌های بتنی نسبت به سقف‌های با تیرآهن یا تیرچه کرمیت در برابر آتش مقاوم‌تر هستند)	جدا شدن و ریزش بلوک‌ها در هنگام زلزله

 

سقف تیرچه کرومیت

سقف تیرچه کرومیت به عنوان یکی از انواع سقف مشابه سقف تیرچه‌ بلوک است با این تفاوت که از تیرچه‌ های فولادی با جان باز در ترکیب با بتن استفاده می‌شود. نحوه ساخت این تیرچه‌ها به این صورت می‌باشد که از یک تسمه فولادی در زیر تیرچه، یک نبشی در قسمت فوقانی تیرچه و از میلگرد زیگزاک در جان استفاده می‌شود. در قسمت‌های انتهایی تیرچه از ورق فولادی برای تقویت برشی تیرچه استفاده می‌شود.

 

 

این نوع تیرچه به دلیل خود ایستا بودن نیازی به شمع بندی ندارد به همین دلیل از سرعت اجرای بالایی برخوردار است. برای پر کردن فاصله بین تیرچه‌ ها از قالب‌ های ثابت مانند بلوک سیمانی، بلوک سفالی، پلی استایرن، قالب‌ های موقت فولادی و یا هر پر کننده سبک دیگر استفاده می‌شود. عملکرد لرزه‌ ای این سقف‌ ها شبیه سقف‌ های تیرچه بتنی می‌باشد.

 

 

 

 

مزایا و معایب سقف تیرچه کرومیت
ردیف	مزایا	معایب
1	از نظر اقتصادی هزینه کمتری نسبت به سایر سقف‌ها دارد.	ضعف در برابر آتش‌سوزی
2	سرعت اجرای بالا به دلیل عدم نیاز به شمع بندی	عدم طراحی مناسب و بهینه
3	عایق رطوبت، صدا و حرارت	لرزش زیاد (در صورت استفاده نکردن از شمع)
4	صاف بودن سطح بالا و پایین سقف پس از اجرا (عدم نیاز به سقف کاذب)	داغ تیرچه (به دلیل نیروی مغناطیسی در فلز تیرها ذرات باردار در هوا را جذب می‌کنند)
5		جدا شدن و ریزش بلوک‌ها در هنگام زلزله

 

سقف دال بتنی

سقف دال بتنی یکی از متداول ترین انواع سقف های بتنی می باشد که دارای 2 نوع دال تخت (دال بدون تیر) و دال با تیر است که در زیر در مورد آن‌ ها توضیح داده شده است.

 

الف) دال تخت

در این نوع دال تیر اجرا نمی‌شود و سقف به‌ صورت مستقیم به ستون‌ ها و دیوار برشی‌ ها متصل است. این نوع سقف نسبت به دال بتنی متکی بر تیر، از صلبیت کمتری برخوردار است؛ چرا که عامل ایجاد کننده‌ی سختی، مقطع عمیق تیرهاست که در این نوع سقف هیچ تیری در داخل سقف وجود ندارد و ستون‌ها مستقیماً از طریق دال سقف به یکدیگر متصل هستند. همچنین با توجه به اینکه عکس‌ العمل ستون‌ها با بارهای ثقلی وارده از طرف دال به‌ صورت نقطه‌ ای است، احتمال وقوع برش پانچینگ برای این قبیل سقف‌ ها بسیار محتمل است که برای جبران این ضعف از کتیبه و سر ستون استفاده می‌ شود.

 

مزایا و معایب سقف دال بتنی تخت
ردیف	مزایا	معایب
1	سهولت اجرا	نسبت به سقف‌های مشابه سنگین‌تر است
2	مقاومت مناسب در برابر زلزله	ضعف در انتقال برش در محل ستون
3	مقاومت در برابر آتش‌سوزی	عدم کاربرد در دهانه‌های بلند
4	عدم نیاز به سقف کاذب

 

ب) تیر دال

در این نوع سقف، برخلاف دال‌ های تخت از تیر نیز استفاده می‌شود و به همین دلیل دارای صلبیت بیشتری می‌باشد و بار کف ابتدا به تیر و سپس به ستون منتقل می‌شود. وجود تیر در اطراف دال باعث کاهش چشمگیر خیز دال می‌شود. بر عکس سیستم دال تخت، این سیستم محدودیت استفاده در ساختمان‌ های کمتر از 10 متر ارتفاع یا 3 طبقه را ندارد.

 

 

مزایا و معایب سقف دال با تیر
ردیف	مزایا	معایب
1	خیز کم	وجود آویز تیرها و نیاز به سقف کاذب
2	ایجاد دیافگرام صلب و مقاومت خوب در برابر زلزله	نسبت به سقف‌های مشابه سنگین‌تر است
3	مقاومت در برابر آتش‌سوزی	اجرای آن نسبت به دال تخت سخت‌تر می‌باشد
4	پوشش دهانه‌های بلند

 

سقف کامپوزیت

سقف کامپوزیت یا مرکب به سقفی گفته می‌شود که شامل تیرهای فلزی دارای برش گیر (در بال فوقانی)، بتن و آرماتور حرارتی می‌باشند. تیرهای فرعی می‌توانند از نوع لانه‌زنبوری یا سایر پروفیل‌های نورد شده باشند. بال فوقانی تیرها با کمک برش گیر به همراه بتن تحمل فشار و قسمت تحتانی تیرها تحمل کشش را بر عهده دارند. این سیستم سقف عمدتاً در ساختمان‌های فولادی قابل ‌اجرا هستند. سقف‌های کامپوزیت به دو صورت با شمع بندی و یا بدون شمع بندی انجام می‌شوند. برای جلوگیری از افزایش سایز تیرها و همچنین برای جلوگیری از شکم دادن سقف، معمولاً برای دهانه‌های بالای 3 متر، یک شمع در وسط دهانه قرار می‌گیرد و برای دهانه‌های بالای 6 متر نیز معمولاً از 2 شمع استفاده می‌شود.

عملکرد لرزه‌ای این نوع سقف مناسب می‌باشد چرا که دارای سختی و یکپارچگی خوبی می‌باشد. همچنین وزن آن نسبت به سایر سقف‌ها کمتر است و این خود باعث کاهش نیروی جانبی وارده به سازه و در نتیجه سبک‌تر شدن وزن اسکلت سازه می‌شود که می‌تواند از لحاظ  اقتصادی هم مقرون‌ به ‌صرفه باشد.

 

 

مزایا و معایب سقف کامپوزیت
ردیف	مزایا	معایب
1	کاهش وزن سقف نسبت به سقف‌های تیرچه‌بلوک و دال بتنی	در صورت اجرای غیر اصولی و عدم درگیری کامل بتن و فولاد، ممکن است سقف دچار شکم زدگی شود.
2	سهولت اجرای بازشو	لرزش زیاد (اگر هنگام ساخت از شمع بندی استفاده شود لرزش آن کمتر خواهد شد)
3	سرعت اجرای بالا	با وجود این که نسبت به سقف‌های تیرچه‌بلوک و کرومیت از سرعت ساخت بالاتری برخوردار است اما به دلیل نیاز به سقف کاذب، نهایتاً هزینه تمام‌شده بیشتری دارد و همچنین زمان بیشتری برای اجرای کامل آن نیاز است.

 

سقف یوبوت

این نوع سقف توسط مهندسان ایتالیایی برای بهینه‌ سازی و رسیدن به مقاومت مناسب در برابر زلزله و همچنین استفاده در دهانه‌ های بلند ابداع شد. این سیستم به خاطر مزیت‌ های سازه‌ ای، اقتصادی و معماری به‌ سرعت در سراسر دنیا مورد استقبال قرار گرفت. دال مشبک یوبوت از ترکیب بتن، میلگرد و قالب‌ های از پلی‌ پرو پیلن ساخته می‌شود. سختی نسبتاً بالای این سقف و عملکرد دو طرفه آن این امکان را به مهندسین می‌دهد تا تیرها را حذف کرده و دست مهندسین معمار و محاسب برای اجرای نقشه‌های معماری باز باشد.

از لحاظ اقتصادی، هزینه اجرای این سقف زیاد می‌ باشد اما در مجموع با توجه به سبک شدن سقف، نیروهای افقی زلزله نیز کاهش می‌یابد و در نتیجه مقاطع کوچک‌ تری برای ستون‌ ها و پی مورد نیاز است و باعث کاهش هزینه‌ی ساخت اسکلت سازه می‌شود. با توجه به این که آویز تیرها حذف می‌شود، اجرای تأسیسات مورد نیاز راحت‌ تر است و با هزینه کمتری اجرا می‌شود.

 

 

مزایا و معایب سقف یوبوت
ردیف	مزایا	معایب
1	باربری دوطرفه و عملکرد مناسب در هنگام زلزله	عدم امکان پوشش بهینه دهانه با قالب‌ها
2	ایجاد دهانه‌ها و کنسول‌های بلندتر	عدم بومی بودن آن با توجه به لرزه‌خیز بودن ایران
3	امکان حذف تیرها و ایجاد دال تخت	تغییر شکل و یا شکستن قالب در حین بتن‌ریزی و یا حرکت کارگران
4	امکان ایجاد بازشوهای بزرگ و شکل‌های نامنظم در سقف	عدم امکان استفاده از ابعاد بهینه قالب‌ها در دهانه‌های مختلف و در نتیجه افزایش بار مرده
5	امکان ستون گذاری نامنظم
6	حذف آویز تیرها و کاهش ضخامت سقف

 

سقف کوبیاکس

سقف کوبیاکس یکی از انواع سقف می باشد که همانند سقف تیرچه‌ بلوک و یوبوت، در قسمت‌ هایی از دال که بتن کاربرد سازه‌ای ندارد با گوی‌ های تو خالی جایگزین می‌گردد. این گوی‌ ها بین مش‌ های میلگرد بالا و پایین قرار می‌ گیرند و زیر گوی‌ ها نیز با بتن پر می‌شود. در این نوع دال با وجود حذف بتن غیر سازه‌ای، خاصیت باربری دو طرفه دال حفظ می‌شود و با شکل‌گیری دو لایه بتنی در بالا و پایین و همچنین تیرچه‌های متعامد، قابلیت باربری مناسبی دارد. سقف کوبیاکس به دلیل داشتن حفره‌های هوا، در برابر انتقال صدا، سرما و گرما و همچنین در برابر آتش‌سوزی بسیار مقاوم می‌باشد.

 

 

با توجه به این که در محل اتصال با اعضای باربر لرزه‌ای (ستون و دیوار برشی) حداکثر تنش‌ها اتفاق می‌افتد، این نواحی را به‌ صورت توپر (بدون گوی) اجرا می‌کنند؛ بنابراین از لحاظ رفتار درون صفحه‌ای اختلافی با دال توپر ندارد و عملکرد لرزه‌ ای آن بسیار مناسب می‌باشد؛ چرا که علاوه بر دارا بودن خصوصیات دال توپر، از وزن کمتری برخوردار است.

 

 

فنّاوری سقف کوبیاکس مربوط به کشور های مانند انگلیس و آلمان است که کشورهای لرزه‌ خیزی نیستند و از این سیستم در کشور های لرزه‌ خیزی مانند ژاپن و آمریکا استفاده نمی‌شود و استاندارد مربوط به این نوع سقف در هیچ‌ یک از آیین‌ نامه‌ های معتبر دنیا وجود ندارد؛ لذا به‌ کارگیری این سیستم در کشور ما نیازمند تحقیقات بیشتری می‌باشد.

از لحاظ  اقتصادی، هزینه اجرای این سقف زیاد می‌ باشد اما در مجموع با توجه به سبک شدن سقف، نیروهای افقی زلزله نیز کاهش می‌ یابد و در نتیجه مقاطع کوچک‌ تری برای ستون‌ ها و پی مورد نیاز است و باعث کاهش هزینه‌ی ساخت اسکلت سازه در حدود 5 تا 15 درصد می‌شود. با توجه به این که آویز تیرها حذف می‌شود، اجرای تأسیسات مورد نیاز راحت‌ تر است و با هزینه کمتری اجرا می‌شود.

 

مزایا و معایب سقف کوبیاکس
ردیف	مزایا	معایب
1	باربری دو طرفه	استفاده از این سیستم در پروژه‌های کوچک از لحاظ اقتصادی مقرون ‌به ‌صرفه نیست.
2	صاف بودن سطح بالایی و زیرین سقف و عدم نیاز به سقف کاذب	عدم وجود ضوابط طراحی در آیین‌نامه‌ها
3	کاهش تعداد و سطح مقطع عضوهای قائم (دیوار برشی و ستون)	جاگیر بودن پرکننده‌های کروی در هنگام حمل‌ونقل و دپو
4	حذف آویزها و کاهش ارتفاع کلی سازه	مقاوم در برابر آتش‌سوزی
5	کاهش خیز
6	امکان ستون گذاری نامنظم (انعطاف‌پذیری در پلان معماری)

 

 

منابع:

انواع سقف

 

مقاومت یک جسم را در برابر هرگونه تغییر اعم از حرکت و یا سکون اینرسى آن جسم می دانیم. حرکت خطى اینرسى یک جسم برابر با توده? آن جسم می باشد بنابراین هرقدر توده? جسم بیشتر باشد اینرسى آن بیشتر خواهد بود و نهایتاً تغییرات حرکت خطى آن مشکل تر انجام می شود. در حالت حرکت زاویه نیز یک چنین وضعیتى وجود دارد با این تفاوت که در این حالت تنها توده جسم نیست که تعیین کننده مقاومت آن در مقابل تغییرات حرکتى می باشد بلکه نحوه? توزیع این توده و یا وزن نسبت به محور حرکت که جسم حول آن می چرخد نیز در اینجا بسیار مهم و اثرگذار است.

هرگاه توده? نزدیک محور چرخش متمرکز باشد مقاومت آن کمتر و تغییر دادن حرکت زاویه? آن به مراتب سهل تر از موقعى است که توده? جسم دورتر از محور چرخش قرار گرفته باشد.
جسم صلبی را در نظر بگیرید که با سرعت زاویه‌ای ω حول محوری که نسبت به یک چارچوب لخت خاص ثابت است، می‌چرخد. هر ذره این جسم در حال دوران مقدار معینی انرژی جنبشی دارد. چون تعداد این ذرات در جسم صلب زیاد است، لذا کمیتی به نام لختی دورانی تعریف می‌شود. لختی دورانی یا ممان اینرسی به صورت مجموع جملاتی تعریف می‌شود که هر جمله با حاصل ضرب جرم یک ذره از جسم صلب در مجذور فاصله عمودی ذره از محور دوران برابر است
اندازه ممان اینرسی یا لختی دورانی یک جسم را می توان از طرق مختلف تعیین کرد.

هرگاه جسم داراى شکل هندسى منظم مانند دایره، مربع مستطیل و یا کره باشد و یا اینکه خود از اجزایى ساخته شده باشد که آن اجزاء داراى شکل منظم هندسى باشد اندازه? گشتاور اینرسى آن را می توان با استفاده از معادله? I=Σmr2 از طریق ریاضى محاسبه نمود

 

منبع:

وب سایت تبیان

 

همانطور که می دانید یکی از انواع متداول سقف ها، سقف تیرچه‌ بلوک می باشد اما چند سوال ضخامت سقف تیرچه بلوک به چه صورتی تعیین می شود؟ حداکثر طول تیرچه به چه میزانی است؟ کدام جهت تیر ریزی در سقف تیرچه بلوک بهتر است؟

جزئیات سقف تیرچه‌ بلوک

• تیرچه
• بلوک
• میلگرد حرارتی
• بتن پوششی
• میلگردهای منفی روی تکیه‌گاه
• بتن پاشنه

 

تیرچه:

عضو پیش‌ساخته‌ای است که جنس آن فلزی یا بتنی می‌باشد که در دو نوع خرپایی و پیش‌ تنیده تولید می‌شود و در دو مرحله تحت اثر نیرو قرار می‌گیرد.

الف) مرحله اول: تیرچه باید به‌ تنهایی قادر به تحمل بار ناشی از وزن خود در هنگام حمل‌ و نقل و همچنین بار مرده سقف در زمان اجرای سقف می‌باشد.

ب) مرحله دوم: پس از حصول مقاومت بتن پوششی، تکیه‌گاه‌ های موقت برداشته می‌شوند و تیرچه به عنوان عضو کششی مقطع باید قادر به تحمل نیرو باشد.

 

برای پر کردن فضای خالی بین تیرچه‌ها از بلوک‌های سفالی، بتنی و یا پلی استایرن (یونولیت) استفاده می‌شود که صرفاً برای پر کردن فاصله بین تیرچه‌ها (حذف بتن در ناحیه‌ی کششی سقف) است و نقش سازه­ ای ندارند.

جهت جلوگیری از ورود بتن به داخل بلوکه ها، هدر رفتن بتن و سنگین شدن سقف، می‌بایست سوراخ‌ های ابتدا و انتهای تیرچه را با نایلون پر ‌کنند. امروزه بیشتر از یونولیت جهت پر کردن فاصله بین دو تیرچه استفاده می‌شود؛ زیرا سبب کاهش وزن، افزایش سرعت اجرا و کاهش هدر رفت مصالح می‌شود.

 

با توجه به تغییرات دمای بتن پس از خشک شدن و همچنین برای تحمل تنش‌های کششی ناشی از منقبض شدن (جمع شدن یا افت) بتن که منجر به ترک خوردن سطح پوشش بتن می‌شود، قبل از بتن‌ ریزی روی سطح تیرچه‌ ها در دو جهت عمود بر هم، میلگردهایی را قرار می‌دهند که حداکثر فاصله بین دو میلگرد 25 سانتی‌متر است.
میلگرد بالایی تیرچه در صورتی که در 5 سانتی‌ متری بالایی تیرچه قرار گیرد به‌ عنوان میلگرد افت و حرارت در نظر گرفته می‌شود. این میلگرد ها تنها مختص سقف تیرچه بلوک نیستند به طور مثال در مقاله آرماتور گذاری دال بتنی به میلگرد های افت و حرارت موجود در دال اشاره می کنیم.

بتن پوششی:

بتنی با ضخامت حداقل 5 سانتی‌متر پس از جای گذاری تیرچه‌ها، بلوک‌ها و میگرد های حرارتی  ریخته شده و پس از سخت شدن بتن آن ضمن انتقال بارهای ثقلی، مانند یک دیوار برشی افقی عمل می‌کند. در واقع این دیوار برشی افقی 5 سانتی عملکرد دیافراگمی سقف را تحت نیروهای لرزه‌ای تأمین می‌کند.

میلگرد منفی روی تکیه‌ گاه:

در طراحی سقف تیرچه‌ بلوک، فرض طراح بر این است که تکیه‌گاه تیرچه‌ها به صورت تکیه‌گاه ساده و تیرچه‌ها دارای اتصال مفصلی با تیرهای سازه ای هستند که منجر می‌شود لنگر در ابتدا و انتهای تیرچه‌ ها صفر باشد.
ولی برخلاف فرض منظور شده، با توجه به شرایط اجرایی تیرچه‌ها (محصور شدن آن در داخل بتن تیر)، تیرچه‌ ها در ابتدا و انتهای خود دارای اندکی گیرداری هستند (اتصال مفصلی کامل نیست)؛ لذا مقدار 15% لنگر وسط دهانه تیرچه را به عنوان لنگر انتهایی در تکیه‌ گاه را در نظر می‌گیرند.

در نتیجه از یک میلگرد هم سایز با میلگرد فوقانی تیرچه که طول آن یک‌ پنجم دهانه‌ی آزاد تیرچه است، از تکیه‌ گاه به طرف داخل دهانه برای تحمل لنگرهای منفی ِ تکیه‌گاهی در دو سر تیرچه قرار می‌دهند. به این میلگرد، میلگرد ممان منفی تیرچه یا در اصطلاح کارگاهی سر تیرچه گفته می‌شود.

 

برای تأمین تکیه‌گاه بلوک و نیز پرهیز از قالب‌ بندی قسمت زیرین در موقع اجرا و همچنین به‌ منظور پوشش میلگردهای پایینی تیرچه، بتن پاشنه تیرچه در کارگاه تولید آن ریخته می‌شود. حداقل عیار بتن پاشنه سقف تیرچه‌ بلوک 350 کیلوگرم سیمان در مترمکعب می‌باشد.

مزایای سقف تیرچه‌ بلوک

• سبکی سقف تیرچه‌ بلوک
• مقاوم در برابر آتش‌سوزی
• مقاومت خوب در برابر نیروهای جانبی باد و زلزله
• عایق صوتی خوب
• عایق حرارت، برودت و رطوبت
• صاف و هموار بودن سطح زیر و روی سقف که موجب کاهش مصرف گچ‌وخاک می‌شود
• امکان تعبیه داکت و بازشو آسان‌تر

معایب سقف تیرچه‌ بلوک

• احتیاج به نیروی متخصص
• عدم کارایی در دهانه‌های بزرگ
• طولانی بودن زمان اجرا
• هزینه بیشتر جهت قالب‌ بندی و شمع گذاری

الزامات و جزئیات اجرای سقف تیرچه‌ بلوک

• عرض تیرچه‌ ها نباید از 10 سانتی‌ متر کوچک‌ تر باشد و ارتفاع کل از 3.5 برابر عرض حداقل، بیشتر نشود.
• حداقل فاصله دو بلوک در دو طرف یک تیرچه، پس از نصب نباید از 10 سانتی‌ متر کمتر باشد.
• ضخامت سقف برای تیرهای با تکیه‌گاه ساده بیشتر یا برابر با یک‌ بیستم طول دهانه
• ضخامت سقف تیرچه‌ بلوک برای تیرهای یکسر گیردار بیشتر یا برابر یک بیست و ششم طول دهانه
• حداکثر طول تیرچه تک 7 متر می‌باشد. اگر بیشتر از 7 و کمتر از 8 متر بود توصیه می‌شود از تیرچه مضاعف استفاده شود و اگر بیش از 8 متر بود آیین‌نامه الزام به استفاده از تیرچه دوبل می‌کند.
• 16 mm≥ قطر میلگرد کششی≥ 8 mm
• اگر ضخامت بتن پاشنه 5.5 سانتی‌متر یا بیشتر باشد، مقدار فوق به 20mm افزایش می یابد.
• فاصله میلگردهای عرضی متوالی در تیرچه‌ها نباید از 20 سانتی‌متر بیشتر باشد.

برای جلوگیری از پیچش تیرهای T و برای توزیع یکنواخت بار روی تیرچه و بلوک و در محل‌هایی که بار منفرد موجود است، کلاف میانی در جهت عمود بر تیرچه‌ها تعبیه می‌شود. کلاف میانی یا شناژ مخفی به‌منظور تأمین انسجام، یکپارچه عمل کردن و صلبیت سقف اجرا می‌شود.
یکی از کاربردهای مهم این کلاف، کاهش قابل‌ ملاحظه لرزش این سقف هنگام راه رفتن، دویدن و… است. حداقل عرض کلاف میانی، برابر عرض بتن پاشنه تیرچه و ارتفاع آن برابر ارتفاع سقف است. مطابق نشریه 543 دفتر نظام فنی اجرایی در سقف تیرچه‌ بلوک برای دهانه کمتر از 4m  و بار زنده سقف کمتر از  350kg/cm²  به کلاف میانی نیازی نیست.

-اگر LL ≤350kg/cm² و L ≥4m یک کلاف میانی
-اگر LL ≥350kg/cm² و L=4~7m دو کلاف میانی
-اگر L ≥7m سه کلاف میانی

• حداقل مقاومت فشاری بتن پاشنه 250 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع می‌باشد.
• فاصله محور تا محور تیرچه‌ها نباید از 70 سانتی‌متر بیشتر باشد.
• اگر طول تیرچه‌ها بیش از 4 متر بود باید در جهت عمود بر تیرچه یک یا چند کلاف میانی (تیر عرضی) مطابق بند 2-3-2-6 تعبیه شود.
• اتصال میلگردهای بالایی، عرضی و پایینی توسط جوش انجام می‌شود مشروط بر آنکه در مرحله جوشکاری در مرحله جوشکاری، از سطح مقطع اعضای خرپای تیرچه کاسته نشود.
• در هنگام کار گذاشتن تیرچه، بتن پاشنه باید کاملاً سالم و بدون شکستگی باشد.
• بلوک سیمانی سبک غیر باربر، باید صرفاً از واحدهای تولیدی دارای پروانه استاندارد اجباری 7782 تأمین گردد و مجری موظف است؛ گواهی تأییدیه تولیدکننده دارای پروانه استاندارد به تفکیک هر تیپ بلوک سیمانی سبک غیر باربر مورد مصرف در پروژه را از تولیدکننده دریافت و ضمن نگهداری یک نسخه در زونکن کارگاهی، گواهی مذکور را به مهندس ناظر ارائه نماید.
  استعلام صحت پروانه کاربرد علامت استاندارد، از طریق دبیرخانه کمیته استاندارد امکان‌پذیر است و مجری موظف است از ورود بلوک سیمانی سبک غیر باربر فاقد نشان استاندارد به کارگاه جلوگیری به عمل آورد. (آئین‌نامه اجرائی ماده 33 قانون نظام‌مهندسی و کنترل ساختمان، ماده 16 و مبحث دوّم مقررات ملّی ساختمان، بند 4-2-8)
• انطباق ویژگی‌های ظاهری، نشانه‌گذاری، برچسب‌گذاری و بسته‌بندی بلوک سیمانی سبک غیر باربر با متن استاندارد کنترل‌شده و از پذیرش بلوک‌های نامنطبق با استاندارد جلوگیری گردد. (بندهای 8 و 7 استاندارد ملّی 7782)
• ابعاد بلوک سیمانی و رواداری های مجاز بر اساس نقشه‌های معماری کنترل گردد.
• حداکثر رواداری های ابعاد واقعی از ابعاد اسمی به شرح ذیل می‌باشد (بند 6-2 استاندارد ملّی 7782)
  • برای طول و عرض 3 ± میلی‌متر
  • برای ارتفاع 4 ± میلی‌متر

تعیین جهت تیرچه ریزی در سقف تیرچه‌ بلوک

قبلا در ایبوک “تعیین جهت تیر ریزی سقف” به طور کامل تعیین جهت تیر ریزی در انواع سقف ها را بررسی کردیم، اما در ادامه نیز اشاره ای مختصر به نکات آن برای سقف تیرچه‌ بلوک می کنیم.

در بحث جهت تیرریزی تیرچه‌ ها دو نکته مورد توجه است:

• نکات اجرایی
• حداکثر طول محاسباتی

– در حالتی که چشمه‌ های باربر کف مربعی باشند، بهترین حالت به‌ صورت شطرنجی است تا تمام تیرها در باربری سهیم شوند.

– در حالتی که چشمه باربر مستطیلی باشند، در صورتی که طول دهانه از 7.2 بیشتر نشود (برای دهانه‌ های بیشتر در صورت کنترل و استفاده از بلوک‌ های با عمق 30 ممکن است بتوان جواب گرفت) بهتر است، جهت تیرچه ریزی در امتداد طول بیشتر باشد.
در این حالت تیرچه‌ ها روی تیر اصلی کوتاه‌ تر قرار گرفته و از طرفی تعداد تیرچه‌ های مورد استفاده کمتر می‌شود. در صورتی که دهانه تیرچه بیشتر می‌شود، بهتر است در امتداد دهانه کوتاه‌ تر تیرچه‌ ها قرار گیرد. (مانند تصویر زیر)

– اگر در ضلعی از چشمه باربر کف، دیوار برشی واقع شده، قرار دادن تیرچه‌ها بر روی دیوار، سبب سهولت انتقال بار زلزله دیافراگم به دیوار خواهد شد. (مانند تصویر زیر)

– اگر طول هر یک از ضلع‌ ها به شکلی باشد که طول میلگرد استفاده شده در آن مضربی از 12 شود (مثلاً دهانه 6 متری) در این صورت پرت مصالح به حداقل کاهش پیدا خواهد نمود. البته این مورد برای تیرچه‌ های کارگاهی مهم بوده و برای تیرچه‌ های کارخانه‌ای (صنعتی) اهمیتی ندارد. (مانند تصویر زیر)