ساختمان سازی به زبان ساده

در روش کلاسیک یا محاسبه دستی ابتدا لازم است بعد از طراحی تیر یعنی تعیین مقطع نهایی و مقدار آرماتورهای مورد نیاز کششی و فشاری، لنگر خمشی ترک دهنده مقطع تیر (Mcr) محاسبه و با مقدار لنگر ماکزیمم تیر مقایسه گردد. در صورت تجاوز لنگر ماکزیمم از مقدار ترک دهنده، باید ممان اینرسی مقطع ترک خورده تبدیل یافته (Ict) مطابق روابط زیر محاسبه گردد. در واقع فرمول محاسبه خیز تیر بتنی به صورت زیر است.

برای تیرهای مستطیلی

برای تیرهای T شکل

لازم بذکر است برای تعیین ممان اینرسی مقطع ابتدا باید ارتفاع بلوک تنش فشاری (a) را مطابق روابط زیر محاسبه نمایید:

برای تیرهای مستطیلی

برای تیرهای T شکل

بعد از محاسبه ممان اینرسی ترک خورده ی تبدیل یافته، نوبت به محاسبه ممان اینرسی موثر مقطع (Ie) می رسد. ممان اینرسی موثر باید در سه حالت زیر محاسبه گردد:

• مقدار ممان اینرسی موثر تحت کل بارهای ثقلی
• مقدار ممان اینرسی موثر تحت بارهای ثقلی دائم
• مقدار ممان اینرسی موثر تحت وزن سازه

دلیل اینکه ممان اینرسی موثر باید در 3 حالت محاسبه شود این است که با تغییر مقدار لنگر تیر، میزان ترک خوردگی آن متغیر بوده و نتیجتا مقدار ممان اینرسی موثر تغییر می نماید. بر این اساس جهت ادامه کار باید مقادیر لنگرهای ماکزیمم وسط دهانه تحت ترکیب بارهای 3 حالت یاد شده مطابق شکل زیر استخراج گردند. بهتر است این نتایج بجای تحلیل دستی توسط نرم افزارهای معتبر ETABS یا SAP قرائت شوند تا احتمال خطا کاهش یابد.

با داشتن مقادیر لنگرها، با استفاده از روابط زیر می توان مقادیر ممان اینرسی های موثر تیر را بدست آورد:

ضرائب نسبت لنگر ترک دهنده به لنگر ماکزیمم

ممان اینرسی موثر تیر

در گام نهایی با تعیین پارامتر (EI) می توان توسط روابط زیر مقدار خیز تیر را محاسبه نمود:

رابطه خیز در تیر غیر ممتد

رابطه خیز در تیر سرتاسری

باید توجه نمود که خیز کل تیر برابر است با:

خیز آنی تحت کل بارهای ثقلی + اضافه خیز ناشی از اثر دراز مدت بارهای دائم

منبع:

سازه و تکنولوژی

چاهک آسانسور یا چاه آسانسور؟!

چاهک آسانسور و چاه آسانسور دو اصطلاح رایج هستند که برخی مهندسین، گاهی اشتباهاً آن‌ ها را به‌ جای هم به کار می‌ برند. اما مفهوم این دو چیست؟

چاه آسانسور فضایی است که به‌ صورت یک تونل عمودی از پائین ترین سطح ساختمان (پی) تا سطح بام آخرین طبقه ساختمان و تا اتاقی در بالای ساختمان به نام موتورخانه (محل موتوری که آسانسور را به حرکت در می‌آورد) ادامه دارد و کابین آسانسور و سایر متعلقات آن در این مکان حرکت می نماید.

همان‌ طور که در شکل پایین مشاهده می‌ کنید، این چاه با دیوارهای داخلی طبقات و درب‌ ها محصور شده و در این فضا، ریل حرکتی آسانسور و برخی از تجهیزات آسانسور نصب می‌شوند.

حتماً باید دقت شود که چاه آسانسور باید کاملاً عمود و شاقول شده باشد، تابیدگی یا خمیدگی نداشته باشد و هیچ‌ گونه تجهیزات غیر آسانسوری (مانند آنتن مرکزی، شیرهای آب یا گاز و سیم‌کشی برق غیر مرتبط با آسانسور) نباید در این چاه، نصب یا عبور داده شوند. اندازه طول و عرض و ارتفاع این فضا بر اساس نوع آسانسور و ضوابط معماری مشخص می‌ گردد که در نقشه‌ کشی آسانسور می‌ توان اندازه‌ های دقیق را مشاهده نمود.

اما چاهک آسانسور همان چاله پایین آسانسور می‌باشد که در پی ساختمان اجرا می‌شود. در واقع چاهک، بخشی از چاه آسانسور است. چاهک آسانسور جهت تأمین فضای جان‌ پناه برای سرویس‌ کاران و نصب برخی تجهیزات از قبیل ضربه‌ گیر یا بافر و… در پی اجرا می‌ شود. چاهک آسانسور، همان چیزی است که قصد داریم در این مقاله، مفصلاً درباره‌ آن صحبت نماییم.

در این چند خط شاید با اصطلاحات و لغاتی مواجه شده باشید که برایتان نامأنوس بوده باشند و می‌خواهید بیشتر و بهتر آن‌ ها را بشناسید. لذا ابتدا، با مهم‌ ترین اجزای آسانسور آشنا خواهید شد تا هم ادبیات یکسانی داشته باشیم و هم تصور روشن‌ تری از کلیت اجزای آسانسور داشته باشید و پس‌ از آن، فوراً به سراغ بحث خودمان، یعنی چاهک خواهیم رفت.

ابعاد چاهک آسانسور

اولین مسئله‌ در طراحی آسانسور، تعیین تعداد آسانسور مطابق ظرفیتی که لازم داریم و پس‌ از آن تعیین ابعاد چاه آسانسور می‌باشد.

الف) تعیین تعداد آسانسور:

برای تعیین تعداد دستگاه‌ های آسانسور لازم، علاوه بر در دست داشتن حجم ترافیک تردد افراد در ساختمان، باید ضوابط مطرح‌ شده در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان را نیز مورد توجه قرار دهیم:

• بند 15-2-1-2: در ساختمان‌ های با طول مسیر قائم حرکت بیش از 7 متر از کف ورودی اصلی، تعبیه آسانسور الزامی است.
• بند 15-2-1-3: در ساختمان‌ های 8 طبقه یا با طول مسـیر حرکـت 28 متـر و بیشـتر از کـف ورودی اصـلی، بایـد حـداقل دو دسـتگاه آسانسور پیش‌ بینی شود، حتی اگر از نظر محاسبات تعداد و ظرفیت، یک دستگاه آسانسور کفایت نماید.
• بند 15-2-1-4: در ساختمان‌ های با طول مسیر حرکت بیش از 21 متر از کف ورودی اصلی، حداقل یک دستگاه آسانسور مناسب حمل بیمار (برانکارد بر) باید تعبیه شود.
• بند 15-2-1-5: در ساختمان‌ هایی که وجود چند آسانسور الزامی است، باید حداقل یکی از آسانسورها قابلیـت حمـل صـندلی چرخ‌ دار (ویلچر بر) را داشته باشد.

ب) تعیین ابعاد آسانسور:

برای تعیین ابعاد آسانسور، باید مساحت مفید کابین آسانسور را طبق ظرفیت (تعداد مسافران مجاز یا جرم مجاز برحسب کیلوگرم) و سرعت آسانسور تعیین کنیم. با استفاده از جداول 15-2-2-2-1 -الف و 15-2-2-2-1-ب مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان می‌توانیم حداقل و حداکثر ابعاد کابین را به دست آوریم.

برای جلوگیری از اضافه‌ بار (بار بیش از ظرفیت آسانسور)، مساحت کابین باید محدود شود که بدین منظور، جدول زیر حداکثر فضای کابین برای ظرفیت‌ های مختلف را در اختیار ما قرار می‌دهد:

ظرفیت 100 کیلوگرم برای آسانسور یک‌ نفره و 180 کیلو گرم برای آسانسور 2 نفره در نظر گرفته‌ شده است.

از طرفی یک حداقل مساحت کابین آسانسور نیز باید در نظر گرفت، تا مسافران داخل کابین، احساس بهتری داشته باشند. حداقل مساحت کابین، متناسب با تعداد نفرات، به شرح جدول زیر است:

مساحت مفید نهایی کابین، عددی بین دو مقدار به‌ دست‌ آمده از جداول فوق در نظر می‌گیریم و سپس طبق آن، می‌ توانیم ابعادی برای داخل کابین به دست آوریم. لازم به ذکر است که تعیین تعداد و ظرفیت و ابعاد آسانسور بر عهده مهندس معمار می‌باشد.

 ما تا اینجا، مساحت مفید داخل کابین را به دست آوردیم. پس ابعاد چاه آسانسور و چاهک آسانسور را چگونه به دست آوریم؟!

برای ابعاد چاه، می‌توانیم همان ابعاد داخل کابین را حدوداً 20 سانتی‌ متر از هر طرف افزایش دهیم. برای به دست آوردن ابعاد چاهک هم، می‌توانیم حدوداً  10 سانتی‌متر به ابعاد چاه اضافه کنیم (ابعاد اجرایی) تا نیرو های اجرایی و نصابان آسانسور، فضای کافی برای اجرای آرماتور های جانبی چاهک را داشته باشند. البته دقت کنید که در نهایت، ابعاد چاهک باید تقریباً به همان ابعاد چاه باشد.

 البته که ابعاد چاه آسانسور باید یک مستطیل متناسب و زیبا باشد یا به عبارتی مستطیل بد قواره‌ ای نباشد!

برای تعیین ابعاد چاه آسانسور باید به ضوابط زیر نیز توجه داشته باشیم:

• حداقل عرض کابین در ساختمان‌ های عمومی 110 سانتی‌ متر و حداقل عمق 140 سانتی‌ متر باشد.
• ابعاد آسانسور ویلچر بر مطابق بند 15-2-1-9 است:

• ابعاد آسانسور برانکارد بر مطابق بند 15-2-1-10 است:

منابع:

سبزسازه

آموزش خواندن پلان ساختمان

آموزش خواندن پلان ساختمان

در رابطه با آموزش خواندن پلان ساختمان باید گفت که یک پلان یا همان نقشه مهم ترین بخش در ایجاد سازه ها را تشکیل میدهد زیرا تمامی اطلاعات مورد نظر برای ساخت یک سازه معماری و یا سازه های عمران در پلان تهیه میشود و مهندسین و ناظرین و عوامل اجرایی و همه و همه برای ساخت یک سازه نیاز به پلان اولیه طراحی شده دارند . در یک پلان یا همان نقشه ساختمان تمامی اطلاعات برای ساخت سازه از قبیل اندازه سایت ( زمین سازه ) , مساحت , در و پنجره ها , فضا و اندازه اتاق ها و … وجود دارد از این رو لازمه ایجاد یک سازه تهیه نقشه توسط طراحان و نقشه خوانی توسط عوامل اجرایی سازه است . با ما باشید تا در ادامه این مقاله به بررسی موضوع خواندن نقشه ساختمان بپردازیم و بدانیم که یک پلان ساختمان حاوی چه اطلاعاتی است ؟ .برای اینکه مطالب و نقشه خوانی را بهتر متوجه شوید بهتر است با معانی اصطلاحات بکار رفته در نقشه آشنا شوید :

•  pantry : آبدار خانه
•  living room : هال
•  dining room : ناهار خوری
•  porch : ایوان
•  powder room : توالت یا دستشویی
•  kitchen : آشپز خانه
•  fire place : شومینه

آموزش خواندن پلان ساختمان

پلانی که عکس آنرا در بالا مشاهده میکنید یک دید مسطح دو بعدی پرنده ( از زاویه نگاه پرنده ) در اختیار کاربر قرار میدهد که در این پلان اتاق ها , در ها , مبلمان , فضا و مساحت کلی سازه , کابینت ها , تجهیزات , تاسیسات و … بطور کلی قابل نمایش هستند و اطلاعات مورد نیاز برای ساخت این سازه در اختیار نقشه خوان قرار میگیرد . با استفاده از در و پنجره ها و شماره گذاری اتاق ها میتوانیم ارتباط اتاق ها و فضا ها را با یکدیگر تشخیص دهیم . هر پلان باید علاوه بر خود نمایش نقشه دارای اطلاعاتی نیز باشد برای مثال مانند عکس زیر باید مقیاس نقشه نوشته شده باشد که در این عکس بصورت گرافیکی نمایش داده شده است و مقیاس گرافیکی این مزیت را دارد که با تغییر اندازه پلان هم باز هم مقیاس قابل تشخیص است زیرا با گذاشتن خط کش بر روی مقیاس گرافیکی میتوان مقیاس پلان را بدست آورد . همچنین باید جهت شمال نیز مشخص شده باشد که در این عکس جهت شمال در سمت راست پایین تصویر نمایش داده شده است همچنین اطلاعات دیگری همچون نام طرح و کارفرما و محل پروژه و نوع پروژه و … نیز میتوانند در بخش اطلاعات موجود باشند .

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

دیوار ها یکی از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده هر پلان هستند که فضای داخلی و بیرونی سایت را جدا میکنند و در تقسیم بندی فضای خالی بیرونی مهم ترین نقش را دارند زیرا فضای هر اتاق با کشیدن دیوار بین فضا های خالی مشخص میشود , دیوار ها میتوانند ضخیم یا نازک باشند و این انتخاب بستگی به طراح و مهندس پروژه و نوع سازه دارد برای مثال در خانه های چوبی از دیوار های ضخیم استفاده میشود که در هنگام ترسیم پلان باید ضخامت دیوار ها با کشیدن خطوط قطور تر مشخص شود پس در هنگام خواندن نقشه ساختمان باید توجه داشته باشید که کدام دیوار ضخیم و کدام دیوار نازک رسم شده است . دیوار ها در پلان با خطوط موازی مشخص میشوند و دیوار اتاق ها با استفاده از خطوط عمودی و افقی مشخص میشود . دیوار ها موازی کشیده میشوند و در محل در ها و پنجره ها بریده میشوند , توجه داشته باشید که در هنگام بازسازی نقشه قرار بر این است که دیوار های موجود را بصورت توخالی و دیوار های جدید را بصورت تو پر و رنگی تر نشان دهند .

 

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

گاهی برای بهتر نشان دادن جزئیات برخی از فضا ها را بزرگتر نشان میدهند که در این میان آشپزخانه و حمام و سرویس بهداشتی را بهتر و بزرگتر نشان میدهند تا جزئیات بیشتری در دست نقشه خوان ساختمان قرار بگیرد زیرا با بزرگتر نشان دادن این مکان ها کابینت ها لوله کشی ها و تاسیات و … بهتر و بزرگتر رد اختیار نقشه خاون قرار میگیرند . بهتر است برای این فضا ها نمای داخلی نیز رسم شود و اطلاعات بیشتری در نقشه درج شود زیرا ما میتوانیم برای مثال مکان کابینت ها را ببینیم اما از ارتفاع و اندازه و طول و … انها اطلاعی نداریم پس با رسم و درج اطلاعات بیشتر میتوان نقشه خوانی ساختمان بهتری را انجام داد .

 

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

درب و پنجره ها نیز دارای اهمیت زیادی در نقشه خوانی هستند که درب و پنجره ها رد هر نقشه کاملا قابل تشخیص هستند و دارای مکان و اندازه هستند . پنجره ها در دیوار ها با سه خط موازی نشان داده میشوند و درب ها بصورت یک خط مستقیم عمود بر دیوار و قوسی که این خط را به دیوار متصل میکند نمایش داده میشوند که در این نوع نمایش مکان در و نوع باز شدن ان به داخل و یا خارج نیز نمایش داده میشود برای مثال در این نقشه درب  آبدار خانه ( pantry ) به سمت چپ لولا شده است و به داخل آن باز میشود .

در برخی از نقشه ها ممکن است دو در کنار یکدیگر رسم شوند که این کار علاوه بر خلق یک الگوی حرکتی باعث بوجود امدن یک خط دید بهتر میشود . درب های دو تایی همچون تصویر زیر با دو قوس و خط نشان داده میشوند به طوریکه دو درب تکی روبروی یکدیگر قرار میگیرند که همانند درب های تکی نوع باز شده آنها نیز مشخص می باشد که در این تصویر به داخل نشیمن درب ها باز میشوند که دانستن این امر در طراحی و جایگذاری مبلمان در نشیمن بسیار حائز اهمیت است .

 

 

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

شومینه ( fireplace ) که در تصویر نمایش داده شده است یکی از موارد دیگری است که در پلان نمایش داده میشود که شامل یک مستطیل بیرونی برای نمایش دیوار خارجی و دود کش و یک مستطیل درونی برای نمایش آتشدان شومینه است .

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

راه پله ها مورد دیگری هستند که در پلان معماری نمایش داده میشوند و فضای زیادی از اتاق را میگیرند و بر سقف اتاق ها نیز تاثیر میگذارند بنابراین باید در نمایش دقیق پله ها و راه پله در پلان زیاد دقت کرد . راه پله ها همچون تصویر زیر بصورت یک سری خطوط موازی رسم میشوند که با یک پیکان و نوشته که جهت بالا رفتن و پایین رفتن را نمایش میدهد نمایش داده میشوند .

 

آموزش خواندن پلان ساختمان

انتقال سقف یکی از مواردی است که بطور معمول در پلان های معماری و نقشه های عمران نمایش داده نمیشوند اما در صورت مقرر کردن نمایش میتوان این مورد را نیز در پلان گنجاند که تغییرات سقف و انتقال سقف با استفاده از خط چین هایی همچون تصویر زیر نمایش داده میشوند .

 

همانطور که می دانید جابجایی دو ساختمان مجاور در هنگام زلزله می تواند باعث برخورد آن ها به یکدیگر شود. برای جلوگیری از این موضوع فاصله ای تحت عنوان درز انقطاع بین دو ساختمان مجاور پیش بینی می کنیم. به طور خلاصه بر اساس استاندارد 2800 برای محاسبه آن با 3 حالت روبرو هستیم:

1- درز انقطاع در ساختمان های 8 طبقه و کمتر

2- درز انقطاع ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد

3- درز انقطاع در ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد در حالتی که مشخصات ساختمان مجاور معلوم نباشد.

 

درز انقطاع ساختمان های 8 طبقه و کمتر

بر اساس ضوابط درزانقطاع که در بند 1-4-1 استاندارد 2800 می خوانیم:

برای حذف و یا کاهش خسارت و خرابی ناشی از ضربه ساختمان های مجاور به یکدیگر، ساختمان ها باید با پیش بینی درز انقطاع از یکدیگر جدا شده و یا با فاصله ای حداقل از مرز مشترک با زمین های مجاور ساخته شوند. برای تامین این منظور، در ساختمان های تا هشت طبقه و کمتر، فاصله هر طبقه از مرز زمین مجاور حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد.

به عنوان مثال تصویر زیر را در نظر بگیرید. هر دو ساختمان حداقل درزانقطاع لازم را رعایت کرده اند.

 

آیا همیشه رعایت 0.005 ارتفاع کل ساختمان ضروری است؟

برای یافتن پاسخ این سوال بهتر است به تصاویر زیر نگاهی بیندازید. تصویر زیر سازه ای را نشان می دهد که در پلان کاهش ارتفاع دارد. حداقل درز انقطاعی که باید رعایت کنیم برابر  با 0.005h است.

 

مثال زیر نیز تسلط شما را برای محاسبه درز انقطاع ساختمان با استفاده از فرمول بالا خواهد برد.

 

درزانقطاع در ساختمان های بیش از 8 طبقه و یا اهمیت زیاد و خیلی زیاد

بر اساس ضوابط درزانقطاع که در بند 3-5-6 استاندارد 2800 می خوانیم:

در ساختمان های با اهمیت خیلی زیاد و زیاد با هر تعداد طبقه و یا در ساختمان های بیشتر از هشت طبقه، عرض درز انقطاع بین دو ساختمان مجاور باید با استفاده از تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح در طبقه (با در نظر گرفتن “اثر پی دلتا“) تعیین شود. برای این منظور پس از محاسبه این تغییر مکان برای هر دو ساختمان می توان از جذر مجموع مربعات دو عدد برای محاسبه آن استفاده نمود.

 

چرا از جمع تغییرمکان های مطلق استفاده نمی کنیم به عبارتی چرا Dm1+Dm2 اختیار نمی کنیم؟

پاسخ این سوال بسیار ساده است. به این دلیل که حداکثر تغییرمکان مطلق در دو ساختمان به طور همزمان اتفاق نمی افتد. بنابراین اگر درز انقطاع را  Dm1+Dm2 بگیریم در جهت محافظه کاری عمل کرده ایم.

میزان درزانقطاع در حالتی که مشخصات ساختمان مجاور معلوم نباشد

در حالت قبل مشخصات هر دو سازه برای ما مشخص است. اگر مشخصات سازه مجاور در دسترس نبود چگونه محاسبه می کنیم؟

بر اساس ضوابطی که در ادامه بند 3-5-6 استاندارد 2800 می خوانیم:

در صورتیکه مشخصات ساختمان مجاور در دسترس نباشد، حداقل فاصله هر طبقه ساختمان از زمین مجاور باید برابر 70% مقدار تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح در آن طبقه ساختمان درنظر گرفته شود. یعنی به عبارتی فرمول آن  0.7Dm است.

 مقدار تغییرمکان جانبی غیرخطی طرح در یک طبقه را چطور بدست می آوریم؟

اگر از تحلیل های غیرخطی نظیر تحلیل پوش آور و تحلیل تاریخچه زمانی استفاده می کنید نرم افزار این مقدار را به شما گزارش خواهد کرد. اما اگر از تحلیل های خطی نظیر تحلیل استاتیکی معادل و تحلیل طیفی استفاده می کنید نرم افزار مستقیما قادر نیست که این تغییر مکان را به شما گزارش کند. همانطور که می دانید در پروژه های متداول ما همگی از تحلیل های خطی (استاتیکی معادل یا طیفی) استفاده می کنیم. در این صورت چطور می توان تغییر مکان جانبی غیرخطی طرح را به دست آورد؟

 درز انقطاع از کجا شروع می شود؟

بر اساس آنچه که در متن آیین نامه 2800 می خوانیم، تراز پایه روی فونداسیون معرفی شده است، به این معنی که در اثر حرکت زمین یا همان زمین لرزه، فونداسیون نیز همراه زمین حرکت می کند.
حال به مفهوم درز انقطاع برگردیم؛ این درز برای جلوگیری از برخورد دو ساختمان مجاور هم، که در طول ارتعاش همفاز نیستند، تعبیه می شود. فونداسیون های هر دو سازه همزمان با زمین حرکت می کنند، پس فونداسیون ها هم فاز هستند و نیازی نیست که درز انقطاع در داخل فونداسیون ادامه داشته باشد.

منبع:

سبزسازه

امروز یک مطلب خوبی در مورد دیوارهای حائل بتنی دیدم که پیشنهاد می کنم شما هم حتما آن را مطالعه کنید.

دیوار حائل وزنی Gravity Walls

 
ساده ترین نوع دیوار حائل از نوع وزنی هستند که از مصالحی همچون بتن ، سنگ ، آجر ، مصالح بنایی و بلوک های حجیم بتنی ساخته میشوند . از مزایای اساسی این نوع دیوارها سهولت اجرای آنهاست که نیازی به وسایل و تجهیزات عمده ندارند . معمولاً ارتفاع دیوارهای وزنی تا حدود 4 متر است و به ندرت بلندتر از 6 متر اجرا می شوند . پایداری اینگونه دیوارها اصولاً به کمک وزن آنها تأمین می شود . ابعاد این دیوارها باید طوری باشند که برایند نیروی قائم ناشی از آنها درون یک سوم بخش میانی پایه قرار گیرد . در اینصورت تنش های کششی در هیچ نقطه ای از دیوار به وجود نمی آید . بر اساس تجربه برای طراحی مقدماتی ، ابعاد دیوار وزنی را میتوان با توجه به شکل پایین در نظر گرفت . عموماً این دیوارها بدون عناصر مسلح کننده ساخته می شوند . در شرایط بارگذاری بسیار خاص و استثنایی ، می توان مقدار ناچیزی تنش کششی را در وجه دیوار که تحت کشش قرار گرفته است مجاز دانست به شرط اینکه کاملاً موقتی و کوتاه باشد .

دیوار حائل طره ای Cantilever Walls

 
این نوع دیوارها که عموماً از بتن مسلح ساخته می شوند به صورت های T و L شکل بکار می روند و با عملکرد طره ای خود توده خاک پشت دیوار را نگهداری می کنند و اصولاً پایداری خود را از وزن خاک روی پاشنه تأمین می کنند.
عموماً این نوع دیوارها تا ارتفاع کمتر از 6 متر استفاده می شوند و در صورتی که ارتفاع دیوار از 6 تا 7 متر تجاوز نماید استفاده از پشت بند (Counterfort) یا جلوبند (Buttressed) لازم است.

دیوارهای طره ای پشت بنددار Counterfort Walls

 
این نوع دیوارهای طره ای پشت بندهایی دارند که تیغه دیوار را به پایه متصل میکند، از این رو تنش های برشی و لنگرهای خمشی کاهش می یابند.
این نوع دیوارها اصولاً در محلهایی استفاده می شوند که اولاً امکان اجرای پشت بندها بدرون خاکریز امکان پذیر ، ثانیاً دیوار مرتفع (معمولا بلندتر از 6 تا 7 متر) و ثالثاً فشار جانبی خاک زیاد باشد.
پشت بندها معمولاً تحت کشش قرار میگیرند . اگر از نظر ایستایی دیوار حایل مساله ای وجود نداشته باشد ، می توان ازمقاطع نازکتر هم استفاده کرد . تصمیم گیری در مورد به کار بردن دیوارهای حایل با پشت بند با توجه به هزینه های نسبی قالب بندی ، بتن ، فولاد و دستمزدها به عمل می آید . در اقتصادی تر بودن دیوارهای با پشت بند در مقایسه با انواع دیگر دیوارها جای تردید است مگر آنکه ارتفاع دیوار بیش از 6 متر باشد .

دیوارهای طره ای جلوبند دار Buttressed Walls

 
این نوع دیوارها همانند دیوارهای طره ای پشت بنددار هستند با این تفاوت که مهاربندی آنها به کمک تیغه های مهاری بتنی در جلوی دیوار انجام می شود.
این تیغه های مهاری تحت فشار قرار می گیرند . این نوع دیوارها در عمل به ندرت استفاده می شود زیرا عموماً فضای جلوی دیوارهای نگهبان در دوران بهره برداری مورد استفاده قرار گرفته و مانع از اجرای تیغه های مهاری می گردد . این دیوارها برای ارتفاعات خیلی بلند (10 تا 12 متر) ممکن است به کار بروند .
دیوارهای طره ای جلوبند دار Buttressed Walls
این نوع دیوارها همانند دیوارهای طره ای پشت بنددار هستند با این تفاوت که مهاربندی آنها به کمک تیغه های مهاری بتنی در جلوی دیوار انجام می شود .
این تیغه های مهاری تحت فشار قرار می گیرند . این نوع دیوارها در عمل به ندرت استفاده می شود زیرا عموماً فضای جلوی دیوارهای نگهبان در دوران بهره برداری مورد استفاده قرار گرفته و مانع از اجرای تیغه های مهاری می گردد . این دیوارها برای ارتفاعات خیلی بلند (10 تا 12 متر) ممکن است به کار بروند .

دیوارهای طره ای طبقه ای Relief Shelves

 
این نوع دیوارها برای ارتفاعات بسیار زیاد ممکن است استفاده شوند و در صورت ضرورت به استفاده ، نهایت دقت در اجرا را لازم دارند . این دیوارها عمدتاً از یک دیوار طره ای تشکیل شده که در فواصلی در ارتفاع از دال های بتنی متکی بر خاکریز کوبیده شده و متراکم استفاده می شود . طول این دالها در افق باید طوری باشد که از سطح گسیختگی گوه شکست تشکیل شده عبور کند تا فشار جانبی خاک را از طریق اصطکاک با خود جذب نماید . یکی از مشکلات عمده استفاده از این نوع دیوارها آن است که هر لایه خاکریز باید بخوبی متراکم شود و سپس دال بتنی متصل به تیغه دیوار اجرا گردد . بدنبال آن لایه خاکریز بعدی بر روی دال بتنی ریخته شده و کوبیده می شود و دال بتنی بعدی اجرا می شود و به همین ترتیب اجرای این دال ها از پائین به بالا در ارتفاع تیغه انجام می شود . فشار جانبی وارد بر دیوار به مراتب کمتر از فشار جانبی وارد بر دیوار طره ای بدون دال های بتنی است زیرا این دال ها می توانند نیروهای برشی و خمشی به وجود آمده در اثر وزن خاکریز روی خود را به تیغه منتقل نمایند مهمترین مشکل این دیوارها در اجرا ، رسیدن به درجه تراکم قابل قبول در خاکریزهای دانه ای و نشست های احتمالی بعدی در این خاک ها و نشست تحکیم خاکریزه ای چسبنده ، در دراز مدت می باشد . در خاکریزهای چسبنده صرف نظر از درجه تراکم خاکریز در زمان اجرا ، به دنبال نشست تحکیم ، لنگرهای خمشی بزرگی در دال های افقی به وجود می آید . بطور کلی نشست ایجاد شده در دال های بتنی می توانند سبب چرخش آنها شده به طوری که همان لنگر به تیغه وارد می شود و سبب چرخش تیغه بطرف داخل خاکریز می گردد . این چرخش فشار مقاوم بزرگی را به تیغه وارد کرده و ممکن است سبب شکست سازه ای آن شود . بنابراین وجود میلگردهای زیادی در طرفین تیغه اجتناب ناپذیر است . به علاوه ضخامت تیغه ممکن است برای تحمل این خمش های اضافی بیش از حد معمول به دست آید . در عمل استفاده از این دیوارها توصیه نمی شود مگر آنکه نیروهای اجرایی ، کارآزموده و ابزار و تجهیزات لازم در دسترس باشند و هنگام اجرای دیوار با ابزار گذاری لازم، عملکرد دیوار مرتباً مورد بررسی قرار گیرد .

دیوارهای حایل توأم با عناصر مسلح کننده (دیوارهای پایدار شونده به وسیله روش های مکانیکی)
گاهی می توان برای حفاظت جانبی خاک و کاهش قابل ملاحظه فشار جانبی آن خاکریز را با عناصر مناسب نظیر ژئوتکستایل مسلح کرد . این نوع دیوارها جدید هستند و میتوان از اجزای مسلح کننده در چند لایه و با گستردگی افقی استفاده کرد . وجود این عناصر نه تنها به عنوان اجزای مقاوم کننده خاک ، باعث کاهش فشار جانبی می شود بلکه بعضاً از نقطه نظر زیست محیطی با مقاوم بودن در برابر مواد آلاینده میتوانند با دوام بوده و در صورت وجود سطح آب زیرزمینی در ترازهای بالا، تأثیری بر کیفیت آب نداشته باشند . بعلاوه بعضاً میتوانند بعنوان زهکش ، تأثیر فشار هیدرواستاتیکی آب را در حالت بارگذاری استاتیکی و اثر فشار هیدرودینامیکی آب را در حالت بارگذاری ناشی از زلزله کاهش دهند . بطور کلی اجزای مسلح کننده در حفاظت جانبی خاکریزهای پشت دیوارهای نگهبان می توانند ژئوگرید، ژئوتکستایل ، نوارهای فلزی و یا دالهای کم عرض بتنی باشند . عملکرد این دیوارها در زلزله های اخیر نشان می دهد که نسبت به دیوارهای وزنی یا طره ای غیر مسلح به ژئوتکستایل بهتر عمل کرده اند .
بعنوان مثال در زلزله 1995 منطقه کوبه ژاپن با شدت 7?2 ریشتر در حالی که بسیاری از دیوارهای وزنی قدیمی، بتنی و ساخته شده از مصالح بنایی مورد استفاده در خطوط راه آهن، بطور کامل تخریب و بسیاری از دیوارهای طره ای نیز دچار آسیب های جدی شدند، دیوارهای نگهبانی که در آنها خاکریز با ژئوتکستایل مسلح شده بود، عملکردی بسیار عالی از خود نشان دادند.

که از جمله دیوارهای حائل خاک مسلح میتوان به دیوار حائل ژئوگریدی با نمای مدولار ژئوبلوک اشاره کرد در ذیل انواع این نوع دیوار توضیح داده شده است :

1- دیوار حائل وزنی با ژئوبلوک (خشکه چین ) :

 
وقتی ارتفاع خاکریز کمتر از 1.2 متر باشد دیوار حائل وزنی اجرا می شود. این نوع دیوار حائل به صورت کاملا خشکه چین اجرا شده و نمای این دیوار با قطعات بتنی پیش ساخته ژئوبلوک کار میشود این دیوار نیاز به مسلح کردن خاک پشت ندارد زیرا بلوک ها به واسطه وزنشان(38 تا40 کیلوگرم) مقاومت لازم حداقل 210 (کیلوگرم بر سانتیمتر مربع ) را برای تحمل فشار خاک پشت دیوار دارند. با توجه به عرض ثابت بلوکها (30سانتیمتر) این دیوار در ارتفاع با عرض یکسان اجرا میشود.

2- دیوار حائل خاک مسلح ژئوبلوک
وقتی ارتفاع خاکریز از 1.2 متر بیشتر میشود خاک پشت باید مسلح شود و مسلح کردن خاکریز با الیاف پلیمری ژئوگرید انجام می شود که بسته به شرایط محیطی (کاربری دیوار، نوع خاک منطقه، میزان بارندگی و … ) نوع ژئوگرید مشخص میشود و به طول 70 درصد ارتفاع دیوار هر دو رگ( 40 سانتیمتر ) بر روی خاک قرار میگیرد. این نوع دیوار هم به صورت کاملا خشکه چین اجرا میشود. این دیوار ها تا ارتفاع 30 متر قابلیت اجرایی دارند نمای این دیوار نیز قطعات خشکه چین ژئوبلوک بوده و شیب 10 درصد (60) در نمای دیوار (به واسطه فاق و زبانه موجود در ژئوبلوک) باعث پایداری بیشتر خاکریز شده و ژئوگریدها نیز به سبب مقاومت کششی بسیار بالا نمای دیوار را کاملا به خاکریز پشت اتصال میدهند .

منبع:

راه گسترش نامدار